بندکشی در آجر کاری
بندکشی در آجر کاری
در آجر کاری نمای بناها به جز مواردی معدود، فاصله میان آجرها در جهت افقی و عمودی بسیار کم بوده و آجرها جفت و جور چیده شدهاند.
در عمدهٔ بناها در جهت طولی و عرضی فاصلهای میان دو آجر وجود دارد؛ گاه این فاصله خالی میماند و گاه با ملاتی نرم و همرنگ با آجر یا متفاوت با آن در مایههای نخودی سیاه و سفید پر میشود. این فاصله را که از سطح آجر کمی پایینتر است؛ به کمک تیغهای نازک پر میکنند که عبارت است از یک بند کشی ساده. بند کشیهای تزیینی به طور معمول در سطح مستطیل شکل و به گونه ا ی عمودی در فاصلهٔ سرهای آجر، صورت میپذیرد.
از قرن چهارم شاهد بند کشی تزیینی هستیم که به نمای بنا جلوهای خاص بخشیده است. این بند کشی به طور معمول با ملات گچ انجام گرفته و از نظر اندازه و سطح به دسته کوچک و بزرگ تقسیم میشود؛ بندکش بعد از قرار دادن ملات و صاف کردن آن به کمک قالب، به نقش اندازی بر روی آن میپردازد. این نقشها به صورت نگارههای تزیینی و کلمههای همچون الله و محمد و مانند آن در مایه خط بنایی اجرا شدهاند.
عرض بند کشیها معمولاً حدود سه تا چهار سانتیمتر است. سنگ بست از دوران غزنویان و رباط شرف و گنبدخاکی در اصفهان از این جملهاند. برای بند کشیهایی با سطحی بزرگتر، از توپی ته آجری نقش دار یا قالبی یا صابونیهای کاشی استفاده میشود؛ که ویژگی بناهای دوران ایلخانی است. از دوران صفوی به بعد دیگر به بند کشهای تزئینی برخورد نمیکنیم.